Tijd voor een Nieuwe Vorm: De Toekomst van de Jonge Kind Specialist

Een column geschreven door Jenneke Koopman-Homma, programmamanager en senior adviseur bij Spiekr, kenniscentrum kindontwikkeling

Als ik kijk naar hoe we momenteel kinderopvang en onderwijs organiseren, vraag ik me af: slagen we er echt in om de samenwerking rondom het kind optimaal te maken? Niet dat we dit niet serieus nemen – absoluut, we zetten ons volledig in. Maar laten we eerlijk zijn: hoe goed slaagt de samenwerking tussen kinderopvang en basisonderwijs erin om werkelijk goed te functioneren? Het is begrijpelijk dat dit een uitdaging is, want we proberen twee werelden samen te voegen tot één. Misschien is het tijd om het anders te benaderen. Laten we met een schone lei beginnen en de rol van de jonge kind specialist binnen onze teams heroverwegen en vernieuwen.

Terug naar de tekentafel

Stel je voor dat we een blanco canvas hebben en helemaal opnieuw beginnen met het ontwerpen van een systeem voor de ondersteuning van jonge kinderen. Geen kleine aanpassingen aan bestaande systemen, maar een volledig nieuw model dat echt recht doet aan de ontwikkelbehoeften van elk kind.

Wat als we kinderopvang en onderwijs niet meer als aparte onderdelen zien, maar als één doorlopend geheel? Wat als we een omgeving creëren waarin leerkrachten, pedagogisch medewerkers, IB-ers, kindercoaches, pedagogisch coaches en andere specialisten gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor een aanbod dat elk ontwikkelingsfase van een kind ondersteunt, gedurende de hele dag, maand en jaar? Klinkt prachtig, toch? Maar hoe krijgen we dat voor elkaar?

Een geheel nieuwe aanpak

Het is volgens mij hoog tijd om de rol van de jonge kind specialist een frisse update te geven! We hebben nu vaak kleuterspecialisten die zich richten op kinderen van 4-7 jaar, maar de rol van een echte “jonge kind specialist” moet in  mijn ogen nog wat verder reiken. Deze specialist moet niet alleen de overgang van peuter naar kleuter begeleiden, maar ook de hele ontwikkeling van kinderen van 2 tot 7 jaar in ogenschouw nemen en een doorlopende speel-, leer- en ontwikkellijn creëren.

Het mooie is dat de jonge kind specialist de rol van de huidige kleuterspecialist prima kan vervullen. Het vraagt alleen om een stap naar samenwerking met collega’s uit de kinderopvang. Pedagogisch medewerkers in de kinderopvang hebben veel kennis over de ontwikkeling van kinderen van 0-4 jaar en zijn, dat weet ik zeker, meer dan bereid om hun kennis te delen. Aan de andere kant hebben leerkrachten en IB-ers in het basisonderwijs waardevolle kennis tot hun beschikking ten aanzien van het werken met  kinderen van 4-12 jaar, waarvan de kinderopvang weer kan profiteren.

Ik vind dat het tijd is om deze kennis te delen en nog meer samen te gaan werken. Dat vraagt wel lef en moed: we moeten afstappen van de oude manieren en een vernieuwend aanbod ontwikkelen dat nog beter aansluit bij de behoeften van elk kind. De jonge kind specialist van de toekomst moet een kritische blik hebben: wat doen we goed en wat kan beter? Deze professional moet in staat zijn anderen uit te dagen en te inspireren, net zoals we dat bij jonge kinderen doen. In gezamenlijkheid kun je dan een beredeneerd aanbod bieden dat voldoet aan al die verschillende behoeftes in de verschillende ontwikkelfasen.

Kinderen doorlopen in de eerste jaren verschillende ontwikkelingsfasen, elk met zijn eigen uitdagingen en crisissen. Van de zintuiglijke ontdekkingen van peuters tot de eerste pogingen tot sociaal gedrag bij kleuters, elke fase heeft zijn eigen specifieke behoeften en leermomenten. In plaats van te denken dat een kind iets nog niet kan of lastig gedrag vertoont, zouden we ons moeten afvragen: wat hebben wij te doen om dit kind door deze ontwikkelingsfase of tijdelijke crisis heen te helpen? Een beredeneerd aanbod houdt rekening met deze fasen en biedt activiteiten die aansluiten bij de ontwikkelingsbehoeften van elk kind.

Spelen zou in deze visie een centrale rol verdienen, omdat kinderen door spel essentiële kennis en vaardigheden opdoen die ze op geen enkele andere manier zo eenvoudig en natuurlijk kunnen leren. Denk aan hoe kinderen door buiten te spelen – van boomstronken afspringen of van de glijbaan gaan – hun motorische vaardigheden en ruimtelijk inzicht en hun oog-handcoordinatie ontwikkelen. Ook leren ze omgaan met tegenslag en bouwen ze veerkracht op, een waardevolle vaardigheid voor het leven.

Bij Spiekr geloven we dat de jonge kind specialist cruciaal is om een aanbod te creëren dat volledig recht doet aan de ontwikkelbehoeften van kinderen, de behoeften van de professionals, en ervoor zorgt dat ouders zich betrokken en verbonden voelen. Een nieuwe rol aannemen is niet gemakkelijk en vraagt om nieuwe kennis en vaardigheden.

Veranderen is leren, leren is veranderen

Dit is geen kleine stap, maar wel een prachtige kans om alle kennis en ervaring samen te brengen en een aanbod te creëren dat echt werkt. Het is tijd voor een flinke herziening van hoe we het jonge kind benaderen. We willen een omgeving waar elke professional zijn kennis en vaardigheden optimaal kan inzetten, samen met anderen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van het kind.

Daarom hebben we de Leergang Specialist Spelen, Leren, Ontwikkelen van 0-7 jaar opgezet. Tijdens deze leergang leren deelnemers hoe ze een rijk en gevarieerd speel- en leerprogramma kunnen opzetten, hoe ze ontwikkelingsachterstanden kunnen herkennen, en hoe ze effectief kunnen samenwerken met ouders en andere professionals.

Heb jij de wens om deze rol te gaan vervullen? Dan is  dit jouw kans om jouw kennis te verbreden en bij te dragen aan deze belangrijke ontwikkelingen rondom het jonge kind. Doe mee met de leergang en leer alles over het jonge kind en over jezelf in deze nieuwe rol.

Jonge kind specialist in het IKC (post HBO)

Start najaar 2024
Locatie: Drachten, Spiekr
Voor meer informatie en inschrijving: https://training.spiekr.nl/training/jonge-kind-specialist-in-het-ikc-post-hbo
Maximaal 12 deelnemers, prijs: €1799,- per deelnemer.

Ben jij klaar om samen met ons het verschil te maken?